De kop is eraf
Mijn eerste weken bij KplusV zijn een feit! En wat voor een weken! Veel kennismakingsgesprekken met nieuwe collega’s. Ik ben onder de indruk van de aanwezige kennis. Nieuwe systemen: even wennen. Al je automatismen zijn weg. Een scala aan overleggen. Daar moet ik nog even mijn weg in vinden. Een enorm hartelijke ontvangst waarin iedereen zijn best doet om mij zeer welkom te doen voelen. Fijn! Zo langzamerhand krijg ik een steeds beter zicht op de projecten die we uitvoeren op het gebied van onderwijs, arbeidsmarkt, duurzaamheid, ondernemerschap, financieringsvraagstukken en de regionale economie. Ik krijg een steeds beter gevoel over waar mijn toegevoegde waarde daarin ligt.
Krapte op de arbeidsmarkt
Hoe meer ik mij inlees en gesprekken voer met mijn KplusV collega’s, hoe meer ik word bevestigd in het feit dat het grootste knelpunt voor al onze uitdagingen van dit moment – of het nu veiligheid, het bouwen van woningen, de energietransitie, de zorg of het onderwijs is – de krapte op de arbeidsmarkt is. Want zonder mensen, of zonder aanpassingen in de manier waarop we dingen doen, gaan we er niet in slagen om de netcongestie op te lossen, meer woningen te bouwen, het leger te versterken of te zorgen voor een vergrijzende bevolking. Sterker nog, binnen afzienbare tijd gaat de krapte leiden tot zogenaamde ‘system failures’ waarbij zaken die we altijd voor normaal hebben gehouden dan niet meer kunnen.
Visie op de krapte
Tijdens de top over de krapte op de arbeidsmarkt een paar weken geleden bevestigde de Minister van Sociale Zaken, Eddie Van Hijum, dit. ‘Met een vergrijzende bevolking is krapte een fenomeen waarmee het land zal moeten leren leven’. Hij heeft gelijk. De krapte gaat niet weg maar neemt alleen maar toe. Dat betekent niet dat we niets kunnen doen. Maar dat betekent niet dat dat ons, de overheid maar ook werkgevers zelf, ontslaat van een visie hebben op de arbeidsmarkt. We zullen met elkaar moeten kijken naar wat er dan wél kan en mogelijk is.
Mogelijkheden
Want die mogelijkheden zijn er wel zeker. Wanneer ik ze groepeer kan ik ze samenvatten in vier groepen:
- Randvoorwaarden en arbeidsmarktinfrastructuur
De randvoorwaarden zoals wet- en regelgeving en de arbeidsmarktinfrastructuur moeten op orde zijn en aangepast worden aan deze tijd. Met name de overheid en de uitvoeringsinstanties hebben hierin een belangrijke rol. - Vergroten van het aanbod
Door meer mensen mee te laten doen op de arbeidsmarkt, ervoor te zorgen dat wie dat wil extra uren kan werken (die dan ook moeten lonen) en door duurzame inzetbaarheid. - Verminderen van de vraag naar arbeid
Dat kan door technologische en sociale innovatie die een positief effect hebben op de productiviteit maar ook door het verminderen van verzuim. - Betere aansluiting van aanbod op vraag
Het aanbod moet beter aansluiten op de vraag door in te zetten op leven lang ontwikkelen, geletterdheid en digitale vaardigheden en het verbeteren van de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Allemaal activiteiten waar nationale en lokale overheden, werkgevers, werknemers en werkzoekenden een rol in spelen om de krapte in ieder geval te verminderen en beter om te gaan met de schaarste die er is.
Toekomstige bijdragen
In de komende tijd zal ik op deze plek – samen met mijn KplusV collega’s – voorbeelden delen en suggesties doen over hoe aan de verschillende knoppen te draaien en de krapte te lijf te gaan zodat we wel de grote uitdagingen van onze tijd aan kunnen. Dan gaat het over zaken die je zelf kan doen maar ook over waar je moet zijn voor extra hulp. Want er is al heel veel maar het is een dichtbegroeid bos waarvan de bomen niet altijd meer voor iedereen zichtbaar zijn. De oplossing ligt in een combinatie van activiteiten, niet in één afzonderlijke maatregel. En dat vraagt visie. Want de krapte op de arbeidsmarkt is inderdaad een fact of life, maar laten we dan vooral kijken naar wat er wél kan.
