Om afval te kunnen hergebruiken of te kunnen recyclen moet de ingezamelde afvalstroom zo zuiver mogelijk zijn. Dat is niet alleen een groot maatschappelijk belang (op weg naar 100% circulair in 2050) maar heeft ook een grote financiele gevolgen (de kosten van verbranden restafval nemen alleen maar toe). Gemeente Nijmegen is op zoek gegaan naar de mate waarin gescheiden ingezamelde stromen daadwerkelijk worden hergebruikt
Nijmegenaren scheiden meer afval dan inwoners van vergelijkbare steden, maar nog steeds wordt een flink deel van het herbruikbare afval - vooral GFT, plastic+, en textiel - niet gerecycled, maar verbrand. Omdat de gemeente te weinig inzicht heeft in de kwaliteit van het afval, stuurt zij onvoldoende op de verbetering ervan. Het halen van de doelen voor minder restafval en meer recycling komen daardoor in gevaar. Dit concludeert de Rekenkamer Nijmegen op basis van een onderzoek naar de kwaliteit van het gescheiden ingezamelde huishoudelijk afval in Nijmegen.
Om grondstoffen voor nieuwe producten te kunnen maken van GFT, Plastic+, textiel, oud papier en glas, moet het afval zo zuiver mogelijk zijn. De rekenkamer onderzocht op welke punten in de keten van inzameling tot eindverwerking sprake is van uitval. Een deel van de uitval ontstaat doordat herbruikbare stromen door inwoners niet worden gescheiden, maar bij het restafval worden gegooid. Een ander deel valt uit, doordat inwoners afval bij de gescheiden ingezamelde stroom gooien die daar niet in thuis horen. Bij glas en oud papier is de uitval beperkt; daarvan wordt circa 90% gerecycled. Bij GFT, plastic+ en textiel is de uitval aanzienlijk en wordt rond 50% gerecycled. Het afval dat niet gerecycled wordt, wordt verbrand.
"De samenwerking met de onderzoekers van KplusV hebben wij als bijzonder prettig ervaren: deskundig, ervaring in de praktijk, enthousiast, flexibel. Samen hebben we een mooi inzicht en overzicht aan de gemeenteraad kunnen geven als basis voor het nieuwe Afvalbeleidsplan."
Jelly Smink, Secretaris / onderzoeker Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen
Landelijk en ook binnen de gemeente Nijmegen wordt gerapporteerd over kwantitatieve ontwikkelingen. Succes van het afvalbeleid wordt afgemeten aan de landelijke VANG doelstelling: Hoeveelheid ingezameld restafval en het scheidingspercentage. Beide zeggen echter niets over de kwaliteit van gescheiden ingezamelde stromen. Landelijk zijn er vooral vanuit verwerkers steeds meer signalen dat de kwaliteit van de ingezamelde stromen achteruit gaat. Over de mate waarin gescheiden ingezamelde stromen daadwerkelijk worden hergebruikt, is te weinig bekend.
Het onderzoek richt zich op de kwantiteit en kwaliteit van de stromen huishoudelijk afval:
- Groente-, fruit- en tuinafval (GFT)
- Plastic, Metaal en Drankenkartons (Plastic+)
- Oud papier en karton (OPK)
- Textiel
- Glas
- Restafval
Bij de uitvoering van haar onderzoeken kijkt de Rekenkamer altijd terug (wat is besloten, wat is gedaan), met als nadrukkelijk doel daarvan te kunnen leren voor de toekomst.
Het onderzoek is als volgt aangepakt:
- Verzamelen en analyseren van (beleids)stukken vanaf 2010,
- Verzamelen en analyseren van cijfers,
- Gesprekken met vele betrokkenen binnen en buiten de gemeente
