Kapitaalmarktonderzoek Noord-Nederland

Groot tekort aan kapitaal in startfase

Ook onderzochten we of de kwaliteit van aanvragen voldoende is om het reeds beschikbare aanbod te ontsluiten, of er marktfalen is dat opgelost kan worden en hoe kan een oplossing eruit ziet. De conclusies van dit onderzoek zijn:.

• Voor bedrijfsfinanciering van het mkb in Noord-Nederland is vraag en aanbod van kapitaal niet in alle levensfasen van bedrijven in balans.
• Uit de confrontatie tussen het jaarlijkse vraag en aanbod van kapitaal blijkt dat er een zeer groot tekort aan aanbod van kapitaal is in de startfase, een beperkt(er) tekort in de groeifase en een overschot in de volwassenheidsfase.
• Over het totaal van alle levensfasen bezien, is sprake van een licht tekort aan kapitaal.

Wat kunnen provincies doen om deze uitdagingen te adresseren?

Extra kapitaal

We adviseerden verschillende interventies aan de provincies, zoals extra kapitaal. Via een mix van het opzetten van een vreemd vermogen faciliteit en het vergroten en verbreden van de inzetbaarheid van bestaande publieke instrumenten, in de vorm van eigen en vreemd vermogen. Die grotere inzetbaarheid betreft enerzijds de vroegere innovatiefasen en anderzijds juist ook bredere doeleinden dan innovatie. Dit in samenhang met de mobilisatie van privaat kapitaal.

Transparantie

Tevens adviseren we te werken aan de transparantie van het aanbod en de investeringsgereedheid van startende bedrijven. Dit kan via de provinciale ondersteuningsstructuur, die wel meer slagkracht moet hebben om dit te bieden over de volle breedte van het mkb.

Groeiers in het mkb

Om de uitdagingen bij groeiers in het mkb te reduceren, zal nadrukkelijker moeten worden ingezet op de transparantie in de markt en de investeringsgereedheid bij het mkb. Extra aandacht is nodig voor het besef van het belang van het versterken van het eigen vermogen het organiseren van financieringstafels met banken en venture capital. De belangrijkste interventie in het aanbod voor groeiers, zowel gericht op innovatie als op bredere financieringsdoelen, is het creëren van meer gericht aanbod van vreemd vermogen.

Bestaande instrumenten

We bevelen aan om vanuit het perspectief van het volwassen mkb, bestaande instrumenten en fondsen te checken op toegankelijkheid. Ook bij middelen zoals JTM en EFRO, vraagt de inzetbaarheid voor deze levensfase aandacht.

Transitieprojecten

Ten aanzien van transitieprojecten concluderen we dat het voor deze projecten relatief complex is aan voldoende financiering komen. Bij deze projecten zijn vaak technische risico’s en substantiële ticket sizes aan de orde. Dit maakt een combinatie van subsidie en financiering, met eigen en achtergesteld vermogen, bij dit type projecten voor de hand liggend.

Rol in subsidieverstrekking en -support

Het is van belang de markt haar werk goed, dan wel beter te laten doen. Het is onder meer nuttig als de provincies, de NOM en de verschillende regionale overheidsinstrumenten een rol vervullen in een combinatie van subsidieverstrekking en -support. Ook het organiseren van consortiumfinanciering/matchmaking op projectniveau met publieke en private investeerders en financiers, is van belang. Ten tweede is het waardevol als de regio als investerings- of financieringspartner optreedt. Hier ligt ook een goede mogelijkheid tot samenwerking met in het bijzonder InvestNL.

Cluster- en campusontwikkeling

We zien transitieprojecten gericht op cluster- en campusontwikkeling. Dergelijke projecten kenmerken zich door een (relatief) lagere kapitaalvraag met behoefte aan ontwikkelkapitaal, om een verdienmodel voor clustervorming op te zetten. Voor potentiële investeerders of financiers is het hierbij vaak lastig om zicht te krijgen op het verdienmodel (of dat dit nog gezocht wordt). Clusterontwikkeling zal deels nog moeten worden gevoed vanuit publieke (subsidie)middelen. In aanvulling hierop is het raadzaam dat initiatiefnemers, het betrokken bedrijfsleven en de regionale publieke fondsen toewerken naar een ‘portefeuille-aanpak’ per cluster.