Het voeren van beleid op sociale ondernemerschap is echter niet makkelijk, omdat het een afdelingsoverschrijdend onderwerp is. Logisch dat uit onze gesprekken met ondernemers blijkt dat gemeenten nog veel stappen kunnen zetten om sociale ondernemerschap te stimuleren. Welke stappen zijn dit? Radboud van der Linden legt uit.
- Welke rol spelen sociale ondernemingen en ondernemers in de economische visie van Utrecht?
Al jaren blijkt er opvallend veel ontwikkeling en draagvlak voor impactondernemerschap in Utrecht. Dat heeft geleid tot enerzijds groei en ontwikkeling van een ecosysteem van geschat zo’n 200 ondernemers in en rond de stad Utrecht, dat ook met elkaar samenwerkt onder de koepel Impact030. De Utrechtse Social Impact Factory (SIF) is landelijk bekend als netwerkhub, kenniscentrum en verzamelgebouw.
De gemeente Utrecht heeft een helder beleid op het thema sociaal ondernemerschap. Gericht op: kwartier maken, zichtbaarheid, ontwikkeling ecosysteem en interne inkoop. De komende jaren hebben we de ambitie om impactrealisatie als ‘het nieuwe normaal’ neer te zetten, zowel bij onze eigen inkoop als ook als inspiratie voor anderen zoals de vele bedrijven in de stad.
- Hoe organiseren jullie de samenwerking op het gebied van sociaal ondernemen en welke afdelingen brengen jullie bij elkaar?
Ons kernteam is samengesteld uit leden vanuit de afdelingen Werk en Inkomen, EZ, MO en Inkoop. We werken vooral op tactisch niveau: het beïnvloeden van werkprocessen, verder helpen van ‘specials’, voorlichting via materiaal en bijeenkomsten, en het intern uitdragen van kennis en inspiratie bij interne opdrachtgevers in de lijn en beslissers bij management en directie. Vanaf dit jaar wordt het kernteam inclusief coördinatie ook in fte en taakomschrijvingen structureel geborgd bij deze afdelingen.
"We geloven meer in een cultuurverandering of olievlek, dus positief gedreven, dan in het monitoren en controleren."
Radboud van der Linden | gemeente Utrecht
- Wat doen jullie om bij te houden wat door, voor en met sociale ondernemingen wordt gedaan?
Goede vraag! We hebben op gebied van sociaal ondernemerschap geen apart monitoringssysteem. Voor Social Return wel (WZZR). We hebben redelijk zicht op de ‘impact’ die bij aanbestedingen wordt uitgevraagd (PvE-overzicht). Maar dat is input, nog niet de output – laat staan de outcome. We draaien nu een proef met de MAEX Social Handprint als instrument om het gesprek tussen inkoper en bedrijf op gang te brengen. Het idee is dat uitvragen van maatschappelijke resultaten en rapporteren over impact-effecten, steeds gangbaarder wordt bij inkooptrajecten.
We geloven meer in een cultuurverandering of olievlek (positief gedreven) dan in het monitoren en controleren. We screenen daarom elk kwartaal de aankomende inkoopkalenders op kansen voor impact, en gaan gericht met de opdrachtgevers in gesprek. Zo wordt er steeds meer casuïstiek en ervaring in huis opgebouwd rondom ‘opdrachtgeven met impact’.
- Hoe kunnen gemeenten meer inzicht krijgen in wat zij voor en met sociale ondernemingen kunnen doen?
Klein beetje beleid maken, maar vooral: doen en ervaren! Van klein naar groot toewerken. Zichtbaar maken, binnen de gemeente en in de stad. Een mooi concreet begin is sociaal inkopen via Buy Social. Bijvoorbeeld op gebied van facilitair: catering, relatiegeschenken, schoonmaak, ICT-apparatuur, bloemen, maar ook groene bouwhekken. Dat kan direct vanuit de gemeente ingekocht worden en door je opdrachtnemers als invulling van Social Return. Een sociaal ondernemer kan daarbij ook een deelleverancier of onderaannemer zijn van een grote(re) reguliere opdrachtnemer, als de schaalgrootte niet matcht.
Voor grotere aanbestedingen koop je niet koud in, maar zoek je een warme samenwerking. Dat vraagt wat ruimte voor gesprek met elkaar, voorafgaande aan of in het begin van een inkooptraject of aanbesteding. Liefst over impact: wat wil de gemeente bereiken in haar maatschappelijke opgaven, en welke impact streeft het bedrijf na?
Wil je ook het sociaal ondernemerspotentieel in jouw gemeente benutten of meer willen weten over inkopen met impact? Download de routekaart waarmee je in acht heldere stappen een goede start kunt maken.
