De leefbaarheid in binnensteden staat onder druk. Het gemak van bestellen is niet meer weg te denken en flitsbezorgers doen hun intrede. Uitdagingen rondom parkeren en bereikbaarheid nemen toe en het verminderen luchtvervuiling speelt een rol in elke binnenstad. De beschikbare ruimte wordt steeds schaarser. Er is behoefte aan een aantrekkelijke en groene beleving in de binnensteden. Zero emissie stadslogistiek kan bijdragen aan het leefbaar houden van de binnenstad. Dat vraagt om een visie waarin de leefbare binnenstad centraal staat, waarin zero emissie stadslogistiek als integraal onderdeel is opgenomen. Als gemeente is het van belang de stip op de horizon te schetsen. Niet vanuit één ambtenaar, maar integraal vanuit afdelingen. Wanneer de kaders helder zijn, en beleid en handhaving hier ondersteunend aan zijn, kunnen ook ondernemers meebewegen en inspelen op ontwikkelingen.
1. Nulmeting stadslogistiek
Analyseer de huidige status van de logistiek in de stad door data te verzamelen over aantallen en soorten vervoersbewegingen. Structureer deze aan de hand van de relevante sectoren in jouw stad. Bijvoorbeeld: retail, bouw, horeca, afval, en service logistiek.
2. Integrale visievorming
Breng samen met bewoners, lokale ondernemers en beleidsmakers de knelpunten en kansen die stadslogistiek momenteel opleveren in kaart middels interviews of focusgroepen. Op basis van inzichten uit deze gesprekken en de nulmeting kan een gezamenlijke visie worden gevormd in integrale focussessies met beleidsmakers van betrokken afdelingen, stadsbewoners en ondernemers.
Het realiseren van de ambities vereist een collectieve aanpak. Het is van belang om je rol als gemeente daarin al bij het vormen van de visie en ambities te bepalen. Heldere kaders vanuit de rol als wetgever zijn essentieel. Bijvoorbeeld: hoe groot wordt de zone, per wanneer geldt de zero emissie zone. Ook de rol als handhaver krijgt vernieuwd vorm. Tegelijkertijd zijn het de ondernemers in en rond de binnenstad die anders moeten gaan werken. Lokale initiatieven kunnen een voorbeeld vormen voor anderen. Weeg daarom zorgvuldig aan de hand van het NSOB model af: welke rol en instrumenten zijn passend?
“Bij zero emissie stadslogistiek wordt vaak al snel gedacht aan het ‘verschonen’ van de bestaande logistiek. Maar wil je gaan voor een aantrekkelijke en leefbare binnenstad? Gebruik dan dit moment om de logistieke bewegingen ook te verminderen en veranderen. Dat vraagt om een actieve rol van de gemeente.”
Lisette Sant | Adviseur KplusV
3. Trias mobilica strategie
Geef invulling aan de visie op basis van het principe van de trias mobilica: eerst verminderen van het aantal logistieke bewegingen, vervolgens veranderen van de modaliteit en tot slot verschonen van de resterende bewegingen. Maak de doelen waar mogelijk SMART door kwantitatieve KPI's op te stellen op basis van de data uit de nulmeting (zie ook stap 1).
4. Aan de slag
Zero emissie binnenstadlogistiek beïnvloedt bewoners, ondernemers en bezoekers in de binnenstad. Het toewerken naar een zero emissie zone vraagt om goede voorbereiding en nu al stappen zetten. Ga, als dat nog niet is gebeurd, op korte termijn over tot vaststelling van de zone. Communiceer actief over de veranderingen die ondernemers te wachten staat en voor voldoende capaciteit. Experimenteer met nieuwe oplossingen. En evalueer wat wel en juist niet werkt.
De zero emissie binnenstad in 2026 is een bruisende plek waar inwoners, lokale ondernemers, bedrijven en bezoekers samenkomen. De beleving staat centraal: cultuur, groen en recreatie hebben een nadrukkelijke plek gekregen. Wil je broeken passen, dan kan dat onder het genot van een glas wijn en in de lokale cadeauwinkel wordt live muziek gespeeld. Auto's staan aan de rand van de stad geparkeerd naast de stadshubs, waar de gepaste broek aan het eind van de dag klaarligt. Steeds meer diensten zijn collectief georganiseerd, zoals het gezamenlijk ophalen van afval, waardoor minder logistieke bewegingen plaatsvinden. Andere vormen van vervoer worden gekozen zoals gebundeld leveren via stadshubs. En vervoersbewegingen die nog overblijven, zijn emissievrij, bijvoorbeeld via fietskoeriers of elektrische voertuigen.
Ik wil meer weten over duurzame mobiliteit
